صادرات عسل و نکات مهم در مورد عسل صادراتی
صادرات عسل در سال 1401+ نکات مهم
صادرات عسل در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه صادرکنندگان و زنبورداران بوده است. از این رو مهم است تا با نکات اصلی صادرات عسل، رویه‌های قانونی صادرات عسل و مسائل بازاریابی عسل صادراتی آشنا شویم تا بهترین نتیجه را از صادرات این محصول گرانبها بگیریم.
عسل از دیرباز، جزو منابع مفید تغذیه‌ای انسان بوده است. امروزه با پیشرفت‌های علم و تکنولوژی، آزمایش‌های زیادی بر روی عسل‌ها انجام می‌شود تا بتوان کیفیت عسل را سنجید و میزان خلوص و طبیعی بودن آن را ارزیابی کرد.
بدیهی است هر چه عسل طبیعی‌تر باشد، ارزش تغذیه‌ای آن بالاتر است و برای صادرات نیز با استقبال بیشتری مواجه می‌شود.
پرورش زنبور عسل در مناطق غربی کشور ما به شکل گسترده‌ای انجام می‌شود و این ناحیه از کشور به دلیل تنوع پوشش گیاهی، امکان تولید عسل با طعم‌های متفاوتی را دارد. تنوع طعم‌های این محصول در ایران بر صادرات عسل بسیار تاثیرگذار بوده است.
آنچه در ادامه خواهیم خواند:
صادرات عسل در سال 1401+ نکات مهم
صدور پیش فاکتور (Performa invoice)
تعیین هزینه‌های گمرکی، دریافت مجوزها
اخذ گواهی بازرسی، صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدأ
عسل صادراتی ایران در کجا تولید می‌شود؟
عسل ایران به کدام کشورها صادر می‌شود؟
مراحل صادرات عسل
صادرات عسل از ایران، همانند صادرات هر محصول دیگر، دارای تعدادی رویه قانونی ویژه است که باید به طور کامل رعایت شوند. این مراحل در ادامه آورده شده‌اند:
بازاریابی
برای صادرات عسل نیاز است تا ابتدا بازار هدف خود را تعیین نمایید. برای تشخیص بازار هدف خود، باید فعالیت بازاریابی شامل تحقیق بازار هدف انجام دهید. این کار به شما کمک می‌کند تا بدانید چه میزان از محصول خود را، با چه قیمتی و در کدام نقطه از جهان ارائه کنید.
حال پس از تعیین بازار هدف، باید با مشخصات و سلایق آن بازار آشنا شوید. همة ما می‌دانیم که در بازاریابی صادراتی، بسته بندی محصول نقش بسیار مهمی دارد و هرچه بسته بندی بهتر، شکیل‌تر و با کیفیت‌تر باشد، شانس بیشتری برای انتخاب شدن از جانب خریدار دارد. عسل صادراتی ایران به دو شکل فله‌ای یا با بسته بندی‌های کوچک ارائه می‌شود.
نکته قابل توجه این است که عسل در دنیا، از قیمت واحدی برخوردار نیست و عوامل بسیاری بر قیمت آن اثر مستقیم دارند اما یکی از مواردی که می‌تواند باعث افزایش قیمت عسل صادراتی گردد، شکیل بودن بسته بندی آن است.
در ضمن باید توجه داشت که در برخی از کشورها، به ویژه کشورهای اروپایی، قواعد و ضوابط خاصی برای بسته بندی وجود دارد و در صورتی که آن موارد رعایت نشده باشند، اجازة ورود یا فروش آن محصول در خاک خود را نمی‌دهند.
یکی از موارد بسیار مهمی که در بسته بندی عسل برای صادرات وجود دارد، داشتن برچسب با نوشته‌هایی به زبان انگلیسی یا به زبان کشور مقصد است که باید بر روی آن، علامت بین‌المللی استاندار نیز درج شده باشد. بعلاوه بسته بندی صادراتی باید جوری باشد که در طی مسیر و حمل و نقل آسیب نبیند، به کیفیت عسل لطمه‌ای وارد نگردد و حتی نشکند و از بین نرود.
صدور پیش فاکتور (Performa invoice)
پس از گذر از مراحل بازاریابی، مشتریان برای ثبت سفارش نزد ما می‌آیند. در این مرحله و پس از مذاکرات ابتدایی که شامل تعیین نوع عسل، کیفیت مورد نظر، قیمت، بسته بندی و … است، برای خریدار یک پیش فاکتور ارسال می‌شود.
البته این رویه در تمام محصولات صادراتی وجود دارد و خاص صادرات عسل نیست، اما شما باید به عنوان یک صادر کننده، با آن آشنا باشید.
پیش فاکتور، برگة مهمی در روند صادرات شما و مبنایی برای بسیاری از توافقات و تعهدات آینده در مسیر صادرات عسل است، پس در تهیه و ارسال آن برای خریدار، نهایت دقت را داشته باشید.
تهیه و بسته بندی محصول
پس از آن که پیش فاکتور توسط خریدار به تایید رسید و سفارش قطعی شد، صادر کنننده عسل، اقدام به تهیه محصول و بسته بندی، طبق شرایط توافق شده می‌نماید.
در بسته بندی محصول، بهتر است از طرح و ایده‌های خلاقانه بهتره گیری کنیم. مثلا بسته‌های شیشه‌ای شش ضلعی به شکل کندوی عسل وجود دارد که طرح بسیار زیبایی به عسل می‌بخشد، یا می‌توان از برچسب‌های محصول با طرحی خلاقانه استفاده نمود تا در فروش، توجه مصرف کننده نهایی را به خود جلب کرده و باعث افزایش فروش گردد.
تعیین هزینه‌های گمرکی و دریافت مجوزها
برای صادرات عسل، باید هزینه گمرکی متناسب با آن پرداخت شود. در کتاب مقررات صادرات و واردات عسل در گروه تعرفه‌ای 04090000 دسته بندی می‌شود و بر حسب ارزش عسل و دارای موم، یا فاقد موم بودن آن، ارزشی بین 4.5 تا 7 دلار برای عسل صادراتی تعیین می‌شود.
پس از تعیین تعرفه، نوبت به دریافت مجوزهای لازم از سه ارگان دامپزشکی و بهداشت، سازمان غذا و دارو و سازمان استاندارد می‌رسد.
در صورتی که صادرکننده در این مرحله مجوزهای لازم برای عسل صادراتی را دریافت نماید، می‌تواند برای مراحل بعدی اقدام کند.
حمل و نقل و بیمه
عسل جزو مواد غذایی است که دیر فاسد می‌شود، از این رو فرصت بیشتری برای حمل و نقل آن وجود دارد. برای این کار ابتدا با یک شرکت حمل بار بین المللی قرارداد عقد می‌شود. انتخاب شرکت حمل و نقل و عقد قرارداد ممکن است با هر یک از طرفین باشد، که در این صورت باید دیگری را در جریان امور قرار دهند.
پس از تعیین تکلیف روش حمل، باید کالا بیمه صادراتی شود تا در برابر خطرات احتمالی حفظ گردد.
حال زمان حمل کالا به گمرک مورد نظر است تا ادامه مراحل صادرات عسل بر آن طی شود.
اخذ گواهی بازرسی، صدور فاکتور و اخذ گواهی مبدأ
برای صادرات عسل، نیاز است که بازرسی صادراتی بر روی کالا انجام شود تا مطابقت کالا با مشخصات ذکر شده در مجوزهای قبلی و قرارداد سنجیده شود.
پس از اخذ گواهی بازرسی، فاکتور تمام هزینه‌ها و قیمت عسل برای خریدار صادر می‌شود. گواهی مبدأ نیز یکی دیگر از مجوزهایی است که باید پیش از صادرات عسل اقدام به اخذ آن کنید. گواهی مبدأ برگه‌ای است که تعیین می‌کند عسل شما در کدام کشور تولید شده است.
گواهی مبدأ در صادرات عسل اهمیت زیادی دارد، یکی از کابردهای آن ارزش گذاری کالا و تعیین هزینه گمرکی در مقصد است.
با اخذ این مجوزها، مراحل اداری صادرات عسل در مبدأ پایان می‌یابد و عسل برای صادرات به شرکت حمل بین المللی تحویل داده می‌شود.
عسل صادراتی ایران در کجا تولید می‌شود؟
عسل ایران در شهرهای مختلف، خصوصا نقاط کوهستانی کشور، مانند استان اردبیل، آذربایجان شرقی، لرستان و همدان تولید می‌شود. به جهت تنوع پوشش گیاهی در هر منطقه نیز، عسل‌ها با طعم‌های متنوعی تولید می‌شوند مانند: عسل گون، آویشن، چهل گیاه، عسل کوهستان و عسل زول.
البته عسل‌هایی که برای صادرات آماده می‌شوند، دارای سه دسته بندی عمده هستند.
- عسل طبیعی: کاملا طبیعی و حاصل شهد شکوفه‌ها و گل‌ها
- عسل تغذیه ای: برای تغذیه زنبور از شیرینیجاتی مانند آب و شکر یا شیره انگور استفاده شده
- عسل مصنوعی: عسلی که زنبور در تولید آن وجود ندارد و تنها ماده‌ای شبیه عسل، طی فرآیندهای تولیدی با قندهای مصنوعی ساخته می‌شود.
برای صادرات عسل به کشورهایی مانند کشورهای اروپایی، طبیعی و پایین بودن ساکارز عسل (بین 1.5 تا 2.5) فاکتور مهمی است و عسلی که این مشخصات را نداشته باشد، اجازه ورود به بازار اروپا را نخواهد داشت.
در مقابل کشورهای دیگری مانند عراق نیز هستند که حتی ساکارز 5 و بالاتر را نیز قبول می‌کنند، هر چند عسلی با این میزان ساکارز، اصلا جزو دسته بندی عسل طبیعی قرار نمی‌گیرد.
بازار صادرات عسل ایران کجاست؟
صادرات عسل ایران به کشورهایی چون ترکیه، قزاقستان، روسیه، آذربایجان، افغانستان، چین، مالزی و آلمان انجام می‌شود.
از بین کشورهای حوزة خلیج فارس نیز قطر، کویت، امارات، بحرین و عمان خواهان عسل ایران هستند. همچنین عراق و ترکیه را نیز، به عنوان دو همسایه مهم ایران، می‌توان جزو بازار صادرات عسل کشورمان دانست.
همانطور که در بخش انواع عسل گفته شد، هر کدام از این کشورها، عسل را با مشخصات خاصی تقاضا می‌کنند و مسئله بهداشت و استاندارد عسل صادراتی برای آنان بسیار مهم است. برای مثال امروزه صادرات عسل ایران به آلمان، به دلیل مصرف داروهای آفت کش با مشکلاتی مواجه شده است.
چندی است که داروهای آفت کش مورد نیاز برای زنبورداران، وارد کشور نمی‌شود و زنبورداران باید از آفت‌کش‌های تولید داخل استفاده کنند و چون این آفت کش‌ها مورد تایید مراجع بهداشتی خارجی نیست، صادرات عسل به آلمان، با مشکلاتی روبرو شده است.
صادرات عسل به روسیه، به دلیل شرایط خاص آب و هوایی آن کشور، باید در زمان مناسب، در بازة اول اردیبهشت تا بیستم خرداد انجام شود. البته برای اینکه روند دائمی شکل بگیرد، می‌توان از کامیون‌های یخچال دار استفاده کرد تا در صورت مواجهه با سرمای محیط، بتوان دمای داخل کامیون را تنظیم کرد تا عسل یخ نزند.
البته برای آنکه بتوانیم در بازار صادرات عسل سهم خوبی داشته باشیم، باید به چند نکته توجه کنیم:
- در تهیه عسل از دارو استفاده نکنیم.
- به عسل گرما ندهیم.
- عسل نباید در برابر تابش مستقیم نور خورشید باشد.
- برای هر چه طبیعی‌تر بودن عسل، از تغذیه مصنوعی زنبور بپرهیزیم.
صادرات عسل چه مزایایی دارد؟
صادرات عسل انتخاب بسیار خوبی برای شروع صادرات است زیرا مزایای متفاوتی دارد مثل:
- عسل فاسد شدنی نیست.
- برای حمل محدودیت ندارد.
- قیمت عسل را صادر کننده با فعالیت بازاریابی‌اش تعیین می‌کند و قیمت مشخصی ندارد.
جمع بندی نهایی
صادرات عسل، جزو فعالیت‌های اقتصادی سودبخشی است که می‌تواند برای زنبورداران و صادرکنندگان درآمد بالایی را به همراه داشته باشد. مراحل صادرات عسل همچون سایر کالاها از بازاریابی محصول شروع می‌شود، با ثبت سفارش و اخذ مجوزها ادامه می‌یابد و در نهایت با ترخیص صادراتی از گمرک و حمل بین المللی به مقصد می‌رسد.
صادرات عسل طبیعی ایران، نسبت به صادرات انواع عسل از سود و استقبال بیشتری برخوردار است و تنوع عسل صادراتی ایران، به دلیل تنوع پوشش گیاهی کشور، در حد بالایی قرار دارد.
کیفیت بالا، بسته بندی صادراتی مناسب، فعالیت بازاریابی دقیق، ساکارز پایین و حمل و نقل اصولی از نکات مهم برای موفقیت در صادرات عسل است.